TOYOTA, ÇİP KRİZİ NEDENİYLE TÜRKİYE DÂHİL KÜRESEL ÜRETİMİNİ AZALTACAĞINI DUYURDU

Çip krizi tahminlerden de daha fazla etkili olacak gibi gözüküyor [1].  Mart ayında otomotiv sektörünün 2021’de sadece çip krizi nedeniyle 110 milyar dolar zarar edeceği tahmin edilmişti ama son gelişmelere bakılırsa daha da büyüyebilir [2].

Dün, Toyota, küresel mikroçip sıkıntısı nedeniyle dünya çapında araç üretimini Eylül ayında %40 oranında azaltacağını açıkladı. Dünyanın en büyük otomobil üreticisi, önümüzdeki ay yaklaşık 900.000 otomobil üretmeyi planlamıştı, ancak şimdi bunu 540.000 araca indirdi.

Toyota bugüne kadar Fransa, Çek Cumhuriyeti ve Türkiye'de yaz tatillerini bir hafta uzatarak durumu idare etmişti. Ancak, Asya'daki Koronavirüs vakalarının yeniden artmasıyla sıkıntı arttı. Bunun üzerine Ağustos  ayında Japonya ve diğer yerlerdeki tesislerinde bazı kesintiler yapılacağı ama daha büyük kesintinin Eylül’de yapılacağı kaydedildi. Asya ve ABD'deki fabrikalara yönelik kesinti ile 360 bin araba daha az üretilecek.

Şirketten yapılan açıklamada şöyle denildi;

"Toyota, küresel olarak otomotiv endüstrisini etkileyen yarı iletken tedarik sıkıntısının etkisini en aza indirmek için büyük çaba sarf edecek. Toyota'nın bir bütün olarak amacı, 2021'in sonuna kadar herhangi bir kayıp hacmi telafi etmektir."

Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye'nin, Adapazarı’ndaki fabrikası da çip arzında yaşanan sıkıntılar nedeniyle 20 Ağustos ve 5 Eylül 2021 tarihleri arasında üretime geçici olarak ara veriyor. Daha henüz  1-15 Ağustos arasında planlı bakım, onarım ve revizyon arası vermişti.

ÖTV indirimi ile 60 bin TL'ye varan indirim duyurulmuştu

6 gün önce Resmi Gazete'de yayınlanan "Otomobillerin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) matrahlarında yapılan değişiklik" üzerine Toyota Türkiye CEO'su Ali Haydar Bozkurt, Toyota'nın çeşitli modellerinde yapılan indirimleri açıklamıştı. Bu düzenlemeyle sektörün harekete geçmesini beklediklerini belirten Bozkurt şunu da ilave etmişti :

"Bu durumda ne kadar araç bulabileceğimiz de önemli olacak. Talep artacaktır ama başta çip krizi nedeniyle üretimin etkilenmesi, sektörün tedariğe bağlı olarak ilerlemesine yol açacaktır."

Şimdi durumun bundan da kötü hale geleceği anlaşılıyor.

Üretiminin yüzde 90’ınını dünyanın 150’yi aşkın ülkeye ihraç eden Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye, halen 5500 kişilik istihdama ve 2.27 milyar dolar değerinde toplam yatırıma sahip. Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye, 2021 yılında 247 bin adet araç üreterek bunun 197 bini ihraç etmeyi hedefliyordu.

Arabalar neden çip krizinden etkileniyor?

Yeni nesil arabaların sahip olduğu çip sayısı çok fazla. Farklı araba tasarımları veya araba markalarının stratejisi kapsamında tam sayıyı vermek mümkün değil. Modelden modele de değişir. Ama şöyle bir özetlersek;

• Arabada çekiş kontrolü ve stabilite kontrolü yapan ABS'ler çip içerir. Gerçi mikroişlemci değil, mikro denetleyici şeklinde.
• Gösterge panellerinin hepsinde "mikro denetleyici" tarzda birden fazla çip bulunur.
• Arabaların farklı parçalarını kontrol eden "Elektronik Kontrol Birimlerinde (ECU)", tüm giriş ve çıkışlar için RAM-ROM ve 5-6 tane çip yer alır.
• Arabanın havalandırma sisteminde, ısıtma, soğutma fonksiyonu ve fan hızı için 1-2 mikro denetleyici ve çipler bulunur
• Arabanın durumu, navigasyon, eğlence (müzik) için kullanılan çok fonksiyonlu ekran (MFD) en az 1 mikroişlemciye ve RAM-ROM'a sahip.

Bunlar sadece can alıcı birkaç örnek ama bunların dışında koltuklarının yeri, camların açılması, hava yastığı gibi daha pek çok yerde çipler ya da mikro denetleyiciler kullanılıyor. Bir arabada 100’lerce çip kullanıldığından bahsetmek mümkün.

Sadece Toyota mi etkilendi?

Başta da belirttik, Toyota bir süre ek tedbirlerle kendisini korudu. BMW, Renault, Ford, General Motors, Nissan, Daimler  gibi diğer markalar çok daha önce duyurular yaptılar. Volkswagen örneğin -ki Toyota'nın arkasından dünyanın en büyük 2. araba üreticisi- yılın başlarında üretimi kesmişti. Bugün Reuters'a 3.çeyrekte çip krizinin daha zorlu olacağını söyledi.

Ne olacak halimiz?

Daha önce de yazdık, Çip krizi, sadece araba sektörünü değil -hatta araba sektörü % 3 ile en küçük parçalarından birisi- günlük ev eşyalarından, bilgisayarlarımıza, cep telefonlarımıza, hastane cihazlarına v.s. her şeyi ama her şeyi etkiliyor.

Bütün ülkeler çip yatırımına para ayırmaya çalışıyor. Ama bu acilen bir çözüm değil. Vakit alacak bir çözüm. Bir yandan da şimdiye kadar ölçek ekonomisi yaratması için Uzak Doğu'da yapılan üretim, böylesine yayıldığında fiyatların değişmesi kaçınılmaz olacak.

Üretim sıkıntısı açısından, yılın başındaki tahminler, bu senenin sonuna kadar sorun çözüleceği şeklindeydi ama sürmekte olan salgın ve kuraklık işi daha kötüye sürüyor. Dolayısıyla uzmanlar en az 1-2 yıl diyor. (t24)